Os grises acostumamos vivir á sombra. O que non sei ben é se non nos deixan poñernos ó sol ou é que lle temos medo. Quizais sexa iso: covardía. Pero ¿quen é o gris? Eu definiríao como a persoa que non é branca nin negra. Ou todo o contrario: o que participa do branco e do negro en proporcións que varían dependendo das circunstancias. A evidencia da relatividade e da dúbida. Mais, as maiorías anoxan a relatividade e a dúbida. Entón ¿que nos queda ós grises? –e falo en plural porque imaxino que non serei o único, máis ben penso que somos unha minoría abondosa- A fuxida, a incomprensión, a soidade. 

Eu confeso que son un gris dende neno e, confeso tamén, que un vive dende o desacougo e a dor esta soidade, esta incomprensión; esta condición. Un gris na sociedade, no traballo, no entorno máis próximo; ás veces ata na familia. E o contradictorio é que todas as correntes pedagóxicas máis adiantadas apostan pola necesidade de fomentar o espíritu crítico, de formar individuos con personalidade capaces de pensar e de actuar por si mesmos. Pero, logo, non estamos ben vistos, resultamos antipáticos. Seino eu ben. Porque, crédemo, moitas persoas que defenden esta teoría –que eu comparto- néganme ese dereito: o dereito a ser gris. Se son brancas acúsanme de negro, se son negras acúsanme de branco; danme por todos os lados. O mesmo que ós nosos emigrantes: galegos na Arxentina, arxentinos na súa terra.  

Pois eu tamén, aquí, indeciso, embeleñado nas dúbidas; na zona gris. Vendo como personalidades da cultura que eu admiro –como lector ou por outras razóns- defenden a bocas cheas, sen concesións, a súa causa. Confeso, outra vez, que sinto algo parecido á envexa, pero non podo, o meu criterio non me deixa seguilas na súa singladura, cando o intento ando incómodo e teño que baixarme. En ocasións como na da marea negra un rexeita, convencido, a hipocresía dos que fan as leis –marítimas, medioambientais, sanitarias, fiscais…- e dos que permiten que estas sexan violadas, os mesmos en moitos casos. E, como non, un rexeita a negación da evidencia, o torcer a cabeza para outro lado, a prepotencia, o desprezo, a mentira, a desconsideración, o mercantilismo cas conciencias, a chamada ó patriotismo e á lealdade -¿que son o patriotismo e a lealdade?-, …, a ofensa. E un non pode estar con estes, claro que non. Pero, ó mesmo tempo, un tamén percibe, nos outros, unha certa tendencia á demagoxia; un emprego oportunista, parcial, da situación; un barrer para a casa que non é quen de asumir dende a súa peneira ética. Por isto, un tampouco pode estar cos outros, aínda que, volvo a confesar, ás veces, lle gustaría. Pero a condenada da conciencia gris –ese ollo invisible, esa voz que che berra dende as fonduras- non cho permite. Porque un entende que estes outros critican a opción A, pero que, da mesma maneira, criticarían a B se esta fose a que defendesen os contrarios. E isto non me parece asumible. Que queren que lle faga. Por isto un é un gris. Pero hai que seguir na carga, tirar para diante. Un non pode facer outra cousa que berrar –ou ladrar- o dereito a selo invocando a esa tolerancia da que tanto falamos cando nos convén.  

Mais, a pesares de ser un gris, un pode denunciar dende a súa illa solitaria a irracionalidade desta e de tantas outras mareas negras, a irracionalidade avasalante do primo zumesol americano que vai pola vida prohibíndolles ós mais que fagan o mesmo que el fai, a irracionalidade do mundo que controla os fíos do mundo que non lles deixa máis esperanza ás xentes do outro mundo que a de subirse a unha patera…; a irracionalidade da clase política arxentina e dos seus padriños que levaron ó seu pobo ó estado no que se atopa, a irracionalidade que padece o pobo palestino… En fin, un tamén denuncia e rexeita todas aquelas irracionalidades que atentan contra calquera dos principios elementais e básicos que deberían rexer na efímera pero ás veces insoportable aventura de vivir. Ora que, xa se sabe: o home é un animal racional. Xa, xa… Non sei, a min quédaseme curta esta definición, eu engadiríalle a palabra interesado, así: un animal racional interesado. Aí lle doe. Pero…, pode ser que eu mesmo ande botando man da demagoxia. 

Porque eu tamén son un home, acúsome de selo. Un home posiblemente tan contradictorio, tan interesado e tan oportunista como os uns e os outros. Pero un home condenado á vivir á sombra, un gris: un escéptico… ¿Que nos queda? ¿A esperanza? A algúns, ós escollidos quizais.